Naar jaarlijkse gewoonte is het internationale evenement ‘Eurobirdwatch’ de dag waarop
doorheen Europa zoveel mogelijk vogelkijkers gemobiliseerd worden om de vogels in hun land te
tellen. Dit jaar viel deze hoogdag op 5 oktober. In België gebeurt deze telling traditioneel in de
vorm van een simultaantelling, waarbij onder impuls van Natuurpunt en Natagora alle trektellers
opgeroepen worden om op die dag hun trektelpost te bemannen en de vogeltrek op te volgen. Zo
werd op 91 Belgische telposten door 352 trektellers elke migrerende vogel genoteerd, wat leidde
tot een indrukwekkend eindtotaal van meer dan 150.000 getelde trekvogels.
De vogelmigratie draait weer op volle toeren. Zoals elk najaar wagen miljoenen trekvogels zich aan
de zware tocht vanaf hun broedgebied naar hun zuidelijke overwinteringsgebied. Dit
indrukwekkende fenomeen wordt elk jaar opgevolgd door trektellers. Van op een uitkijkpunt houden
deze trektellers, met verrekijkers in de aanslag en telklikkers in de hand, de aantallen trekvogels bij,
om zo een zicht te krijgen op de migratie van dat moment.
Om extra aandacht te vestigen op trekvogels vindt er elk najaar een ‘Eurobirdwatch’ plaats. In heel
Europa worden vogeltellers opgeroepen om op deze dag allemaal het veld in te trekken en zo de
meest grootschalige vogeltelling van het jaar uit te voeren. In tegenstelling tot België en Nederland,
waar gefocust wordt op het opvolgen van de actieve vogeltrek, worden in vele landen wandelingen
georganiseerd om watervogels te tellen. Door 25.000 tellers uit 29 deelnemende Europese landen
werd een verschroeiend totaal van meer dan 3,5 miljoen vogels geteld. Ook dit jaar kon men dus
weer spreken van een geslaagde editie. De Europese resultaten zijn terug te vinden op
www.eurobirdwatch.eu.
De Belgische resultaten
In België had men echter de ogen op de lucht gericht, gedoeld op het tellen van de overvliegende
trekvogels. Of er al dan niet goed zichtbare vogeltrek waar te nemen valt hangt sterk af van de
heersende weersomstandigheden. Het is dus elk jaar vol spanning afwachten wat de weergoden voor
de trektellers in petto hebben, maar dit jaar viel de teerling juist. De vogels werden bespaard van
zware regen, dikke mist of te harde wind en konden dus volop aan het trekken gaan. Of deze
overvliegende trekvogels dan effectief waar te nemen zijn door de tellers hangt echter ook af van de
windrichting en de bewolking. De wind waaide alvast juist, want een matige zuidoostenwind zorgde
voor tegenwind, wat de vogels dwingt om lager bij de grond te vliegen. Als er echter weinig
bewolking is zijn deze trekvogels moeilijker zichtbaar door de tellende vogelkijker. De blauwe lucht
op 5 oktober was dus een kleine spelbreker.
Desondanks viel er weer een mooi eindresultaat te noteren. De 91 telposten (waarvan 70 in
Vlaanderen en Brussel en 21 in Wallonië) klokten samen af op ongeveer 500 teluren en wisten in die
tijd 159.588 vogels op de tellers te plaatsen. Vooral de Waalse telposten van Ninane (14.467) en
Xhoris (13.806) noteerden hoge aantallen, in Vlaanderen passeerde het hoogste aantal trekvogels
langs De Panne (9.159). De meest vertegenwoordigde vogelsoorten waren de vink (34.220), houtduif
(31.475) en spreeuw (22.285).
Top 10 trekvogels 2024
1 Vink 34.220
2 Houtduif 31.475
3 Spreeuw 22.285
4 Veldleeuwerik 18.307
5 Graspieper 11.490
6 Zanglijster 8.048
7 Kievit 4.066
8 Kauw 3.883
9 Kneu 3.379
10 Aalscholver 3.200
Een mooie variatie aan soorten zorgde er op veel plaatsen voor dat de telling niet snel verveelde. De
eerste koperwieken en kepen kondigden de herfst aan, terwijl enkele trekkende boeren- en
huiszwaluwen het afscheid van de zomer toch nog even probeerden uit te stellen. Ook het hoge
aantal veldleeuweriken (18.307) en zanglijsters (8.048) was opvallend. In totaal werden er 147
verschillende vogelsoorten waargenomen, een hoog aantal in vergelijking met voorgaande jaren.
Hier zaten ook enkele uitschieters tussen. Zo zijn de hoge aantallen aan trekkende koereigers (47) en
grote zilverreigers (421) best opvallend, al passen deze aantallen binnen de stijgende trend die de
laatste jaren in ons land te noteren valt. Langs de kust passeerden ook enkele mooie groepen
lepelaars (236). In de namiddag mochten heel wat telposten zich verlekkeren aan één of meerdere
rode wouwen, langs Sonnisheide (Houthalen) vlogen er zelfs 10 verschillende individuen. In totaal
werden er over het hele land maar liefst 207 genoteerd. Ook de buizerds vertoonden de eerste
tekenen van trek. Met onder andere 87 buizerds langs het Hageven (Lommel) en 83 langs Averbode
Bos en Heide werd een mooi totaal van 1008 buizerds geteld.
Enkele opmerkelijke zeldzaamheden waren de strandleeuwerik langs De Panne, een roodpootvalk in
Boussu (Henegouwen), een grote pieper langs Baaigemkouter (Gent), een roodkeelpieper langs de
Varenheuvel (Viersel) en een wel zeer vroege ruigpootbuizerd over de telpost van de Kalmthoutse
Heide. Tenslotte trok ook op twee plaatsen een dwerggors langs de telpost.
Nog niet uitgeteld
Eurobirdwatch richtte zich op het weekend van 5 en 6 oktober, waarbij wij in België de focus op
zaterdag werd gelegd. Hiermee is de internationale telling afgerond en is het voor veel landen weer
uitkijken naar volgend jaar.
In België wordt er echter elk jaar nog een tweede simultaantelling georganiseerd, los van de
Europese telling. Dit jaar valt die tweede telling op zondag 20 oktober. Ook die dag worden de
telposten in Vlaanderen weer massaal bemand. Door enkele weken na de eerste telling een tweede
uit te voeren krijgt men een beter zicht op de spreiding van migrerende soorten doorheen het najaar.
Zo valt er nog een toename van het aantal lijsters en spreeuwen te verwachten en is het reikhalzend
uitkijken naar de aankomst van de ganzen.
De trek kan opgevolgd worden via de website www.trektellen.nl. Hier vind je ook een overzicht van
alle telposten in ons land.
BirdLife International is een globale alliantie van natuurbeschermingsorganisaties actief in meer dan
120 landen die samen de toonaangevende autoriteit vormen rond de status van vogels, hun habitats
en de problemen waarmee vogels af te rekenen hebben.
www.eurobirdwatch.eu
Tekst: Bastiaan De Ketelaere (Natuuracademie)
Leave a Reply